Ánh nắng mặt trời là một phần không thể thiếu được của sự sống, là nguồn năng lượng tự nhiên vô cùng quý giá nhưng cũng là tác nhân gây phá huỷ làn da, gây ung thư da... Trong ánh nắng mặt trời có chứa các tia cực tím như UVA, UVB. Các bức xạ bước sóng trung bình UVB gây cháy nắng và góp phần vào những biến đổi lâu dài gây ung thư và lão hóa da.
Các bức xạ bước sóng dài UVA không gây cháy nắng nhưng gây phản ứng cảm quang và bệnh da do ánh sáng; UVA hình như cũng góp phần vào những tổn hại dài hạn và vào sinh bệnh học của ung thư da và tổn hại do ánh sáng. Ở nước ta, ung thư da cũng chiếm một tỷ lệ đáng kể trong số các bệnh về da. Vì vậy có thể dùng các thuốc chống nắng, kem chống nắng để bảo vệ làn da khi ra nắng.
Acid para - aminobenzoic là một thuốc được dùng dưới dạng bôi để làm thuốc chống nắng... Thuốc có tác dụng hấp thụ tốt các bức xạ suốt dải cực tím UVB (280 - 310 nm) nhưng không hấp thụ hoặc hấp thụ rất ít bức xạ cực tím UVA (310 - 400 nm). Như vậy các thuốc chống nắng chứa aminobenzoat có thể dùng để ngăn ngừa cháy nắng nhưng có lẽ không ngăn ngừa được các phản ứng cản quang liên quan đến bức xạ UVA. Tuy nhiên nếu phối hợp với một benzophenon cũng có thể phần nào bảo vệ chống những phản ứng cảm quang này.
Ngoài được dùng làm thuốc để ngăn ngừa cháy nắng, thuốc còn được dùng để điều trị bệnh Peyronie và cứng bì, thăm dò chức năng tụy bằng nghiệm pháp acid para - aminobenzoic...
Để dùng làm thuốc chống nắng, bôi dung dịch thuốc 5% trong ethanol, ngày một lần, trong 30 ngày, không gây các triệu chứng độc ở da hay toàn thân. Tác dụng của acid para - aminobenzoic trong dung dịch ethanol mạnh hơn so với tác dụng của nhiều thuốc chống nắng khác, và có tác dụng bảo vệ ngay cả khi có mồ hôi; nhưng nếu ngâm nước thì tác dụng bảo vệ bị giảm đi rất nhiều. Ethanol 50% hay 60% có tác dụng hơn so với các dung dịch kiềm. Acid para - aminobenzoic tan trong ethanol theo tỷ lệ 1: 8. Đối với bệnh Peyronie và cứng bì dùng 12g mỗi ngày chia làm nhiều lần uống sau bữa ăn.
Không dùng thuốc đối với người bệnh quá mẫn với acid para - aminobenzoic; Người bệnh đã từng mẫn cảm với ánh sáng; Người bệnh có tiền sử mẫn cảm với các thuốc tương tự về mặt hóa học như: Sulphonamid, các thuốc lợi tiểu thiazid, một số thuốc gây tê (như là benzocain), các chất bảo quản và các thuốc nhuộm. Acid para - aminobenzoic có thể gây vết ố trên vải.
Khi bôi thuốc tại chỗ có thể gây viêm da do tiếp xúc hay viêm da do ánh sáng. Khi uống thuốc có thể gây ra các phản ứng ở da như bạch biến. Người bệnh cũng có thể buồn nôn, chán ăn, sốt và phát ban... Đây là những tác dụng phụ không mong muốn của thuốc mà khi dùng thuốc cần chú ý. Nếu thấy các biểu hiện trên người dùng thuốc cần ngừng bôi hoặc uống thuốc.
Hoàng Thu Thủy