Cơ quan sinh dục của nữ giới là vùng hết sức nhạy cảm với nhiều với nhiều bệnh, từ bệnh viêm nhiễm thông thường đến các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Đặc biệt, khi có sự thay đổi phức tạp về phân tử trong tế bào các bộ phận sinh dục của cơ thể dưới dạng rối loạn đột biến cấu trúc về gen, chúng phát triển nhanh thành khối u ác tính, chèn ép tranh giành sự sống với các tế bào lành, lại có khả năng phát tán di căn khắp nơi trên cơ thể nên khó trị liệu và thường dẫn đến tử vong.

Về phương diện giải phẫu, âm hộ là một thuật ngữ chỉ chung cho nhiều cơ quan với các tên gọi khác nhau như đồi vệ nữ, gò mu, cấu trúc bởi tổ chức mỡ nằm trên xương vệ. Từ tuổi dậy thì có lông che phủ bên ngoài vùng sinh dục nữ. Âm vật tương đương với dương vật nam nhưng không có thể xốp và không có niệu đạo bên trong, dài 1 - 2cm kích thước ngang 0,5cm, là 1 tạng cương nằm ngay ở đầu trước khe âm hộ, dưới khớp mu, được cấu tạo bởi 2 vật hang, một thân và quy đầu âm vật. Môi lớn: hai nếp da lớn giới hạn đến hết phần ngoài hai bên của âm hộ, nối tiếp đồi vệ nữ, sau tuổi dậy thì có lông bao phủ. Môi bé, ở phía trong 2 môi lớn, có nhiều thần kinh cảm giác, màu sắc thay đổi không phù hợp với làn da bên ngoài. Tuyến Skène và tuyến Bartholin là 2 tuyến tiết ra dịch để cho âm đạo luôn luôn giữ độ ẩm. Lỗ niệu đạo, còn gọi là lỗ tiểu, nằm dưới xương vệ khoảng 1 - 1,5cm, ở cạnh bên lỗ niệu đạo có 2 tuyến Skène. Màng trinh và lỗ âm đạo, là một màng mỏng, diện tích khoảng vài centimet vuông, gồm lớp niêm mạc phủ lên một lớp mô đàn hồi, có nhiều mạch máu nhỏ. Màng trinh có thể có nhiều lỗ nhỏ ở vùng trung tâm để thoát máu ra ngoài mỗi lần hành kinh. Ở giai đoạn còn sơ sinh, màng trinh dày, sau đó mỏng dần cho đến tuổi dậy thì, rồi trưởng thành.

Cần khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm bất thường

Các nhà khoa học cho rằng, ung thư âm hộ là căn bệnh ung thư phổ biến đứng hàng thứ tư trong các bệnh ung thư đường sinh dục nữ và ngày nay đang có xu hướng gia tăng, bệnh thường xảy ra sau mãn kinh và nhiều nhất là ở lứa tuổi 60 - 70. Hiện tại các nhà khoa vẫn chưa xác định nguyên nhân gây bệnh nhưng bệnh thường thấy ở những phụ nữ lớn tuổi, có tiền sử hành kinh muộn và có thời kỳ mãn kinh sớm trước tuổi 40 tuổi. Tuy nhiên, cũng gặp ở những phụ nữ trẻ nhưng hiếm hơn. Bệnh có mối liên hệ nhiều đến viêm nhiễm nhóm virút Human Papilloma, type 16 – 18 và 33 gây nên.

Bệnh biểu hiện lúc đầu thường là sang thương nhỏ, ở trên phần của âm hộ, hay gặp nhất là môi lớn, sau đó sang thương lớn dần, hay gặp bằng những triệu chứng đi kèm như ngứa rát và đau xung quanh âm hộ hoặc có những khối u hay mụn rộp nổi trên mặt da, có thể kèm theo sần sùi hay chảy máu hoặc đổi màu da… Tuy nhiên, tất cả những yếu tố trên chỉ là gợi ý, muốn chẩn đoán chính xác, các thầy thuốc đều dựa vào giải phẫu bệnh.

Về điều trị, hiện nay chủ yếu là phẫu thuật, cắt bỏ toàn bộ sang thương khi còn khu trú như ở môi lớn, âm vật, nếu để lâu, bệnh nặng thì phải cắt bỏ cả hai môi lớn, hai môi bé, mép dưới âm đạo và nạo vét hạch bẹn cả hai bên và thường phối hợp bằng hóa chất hay xạ trị.

Để ngăn chặn hay phòng ngừa ung thư nói chung và ung thư âm hộ nói riêng, tốt nhất vẫn là cảnh giác với chúng bằng cách đi khám phụ khoa định kỳ 6 tháng một lần, tại các cơ sở y tế chuyên khoa phụ sản hay da liễu. Hoặc khi có những bất thường như thay đổi trong kích cỡ, màu sắc, hay là bề mặt của vết chàm hay vết bớt ở vùng âm hộ ngứa rát và đau xung quanh âm hộ, xuất hiện u cục hay mụn rộp nổi lên rất rõ trên da, chảy máu bất thường hay khí hư nhiều, đau rát khi tiểu tiện, vết thương, chỗ sưng hay khối u ở vùng âm hộ thì nhất thiết cần được điều trị triệt để bởi thầy thuốc chuyên khoa.

BS.CKI. TRẦN QUỐC LONG