Viêm thanh quản.
Qua nghiên cứu người ta xác định một số nguyên nhân gây ảnh hưởng tới giọng nói và gây khàn tiếng như sau:
Lạm dụng giọng: Vấn đề này hay gặp ở những người phải sử dụng giọng nhiều như giáo viên, ca sĩ, phát thanh viên, trẻ em độ tuổi mẫu giáo-tiểu học, những người bán hàng... do ham mê, do sức khỏe đang trong giai đoạn sung sức, do chưa biết những nguy cơ gặp phải khi sử dụng giọng không hợp lý.
Ngoài ra, khàn tiếng, mất giọng còn gặp ở các trường hợp như: sử dụng sai kỹ thuật luyện thanh hoặc hát sai kỹ thuật ở học sinh thanh nhạc; sử dụng các chất kích thích quá nhiều; chế độ sinh hoạt không hợp lý; khi bị viêm tai mũi họng, viêm thanh quản mà không đi khám, chữa kịp thời.
Cần làm gì để giữ giọng nói trong trẻo, truyền cảm?
Cần biết rằng, 6 dây thanh cũng như các bộ phận khác của cơ thể đều có những độ bền nhất định. Bạn vận động, thể thao quá sức cũng thấy đau mỏi cơ và dây thanh cũng thế. Nếu nói nhiều, hát nhiều cũng sẽ mỏi mệt và gây ra tình trạng suy nhược! Vậy biểu hiện đầu tiên của dây thanh như thế nào chứng tỏ nó đã quá sức? Lúc bạn hát cảm giác hơi tức và đau ở vùng giữa cổ thì nên dừng lại và uống từng ngụm nước nhỏ chỉ đủ làm ướt niêm mạc họng trong vòng 5 phút, tốt nhất là uống nước có khả năng bồi phụ nước và cả điện giải như nước dừa tươi, oresol, nước gạo rang. Những loại nước này có tác dụng cung cấp đủ nguồn nguyên liệu cho các tuyến chế tiết quanh dây thanh tăng cường hoạt động để chế tiết dịch nhầy làm ẩm lại niêm mạc của dây thanh, tránh tình trạng niêm mạc bị khô ráp, bờ tự do của hai dây thanh cọ vào nhau gây tổn thương và gây viêm.
Khi bạn may mắn có được giọng hát hay, nên tìm đến giáo viên luyện thanh nhạc để có thể hát được đúng cách giữ được giọng hát đẹp, bền... nếu bạn định làm ca sĩ.
Cần biết cách tận dụng tối đa các khoang cộng hưởng (khoang miệng, trần vòm, khoang mũi) nhằm tránh sự tỳ đè của không khí khi hát lên dây thanh làm khô và làm tổn thương dây thanh. Sau đó đẩy âm thanh lên trên vòm họng đồng thời thở qua mũi, phối hợp với sự chỉ huy của não bộ cùng với các bộ phận cấu âm là lưỡi, môi, răng... tạo thành lời nói. Cần tránh các sai lầm trong phát âm như: cách phát âm ngôn ngữ hay ngân giọng mũi do dồn hơi vào khoang mũi quá nhiều làm cho tiếng nói thiếu độ vang, người nghe cảm thấy tiếng không thông thoáng.
Phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý ảnh hưởng tới thanh quản như các bệnh lý tai mũi họng, hội chứng trào ngược dạ dày thực quản...
Khi có biểu hiện nào thì cần gặp thầy thuốc tai mũi họng?
Đa số người bệnh chỉ khi thấy xuất hiện khàn tiếng mới đi khám tai mũi họng nhưng nhiều khi như thế đã là quá muộn, trừ trường hợp do viêm thanh quản cấp.
Để khắc phục tình trạng này bạn nên đi khám khi có các chỉ định sau:
Khi ngủ tiếng thở của bạn to hơn bình thường.
Ngạt tắc mũi, hắt hơi nhiều, chảy nước mũi.
Ngứa họng, cay họng, ho.
Cảm giác nóng rát dọc theo xương ức, phần giữa ngực hoặc hay ợ hơi, ợ chua...
Ù tai từng đợt.
Nói đau, tiếp sau có thể giảm hoặc mất cử động của các khớp vận động vùng thanh quản.
Lời khuyên của thầy thuốc
Để giữ gìn giọng nói cần phải ngủ đủ giấc: 6-7 tiếng/ngày và tránh những thói quen không tốt như:
Đằng hắng, hay khạc nhổ (động tác này đôi khi thành thói quen của rất nhiều người nhưng với nghề ca sĩ hay những nghề cần tới giọng nói. Nó rất có hại do làm cho hai dây thanh chà xát nên rất dễ bị tổn thương. Không nên thức quá khuya; hạn chế ăn lạnh hoặc ăn cay, hạn chế uống rượu, bia; không ăn quá no trong một bữa. Bên cạnh đó cần luyện tập và duy trì những thói quen có lợi như: tập thở bụng, cố gắng điều chỉnh được luồng hơi thở trong lúc tập, làm sao kéo dài được thời gian thở ra gấp đôi thời gian hít vào; ăn nhiều bữa và ăn ít một. Với nghề ca sĩ, diễn viên thường không có giờ giấc sinh hoạt và ăn uống ổn định nên việc ăn nhiều bữa nhỏ cũng giúp cho việc di chuyển dễ dàng và không bị đầy bụng cũng như giúp việc đẩy hơi từ bụng ra khi nói dễ dàng hơn, không được nhịn ăn; nên ngủ sớm trước 11 giờ; không nên tập thể thao quá sức để tránh hiện tượng đau và nhược cơ toàn thân trong đó có cơ dây thanh.
TS.BS. Phạm Thị Bích Đào