Với những bệnh nhân có thể chữa triệt căn sỏi: cường cận giáp tiên phát, cường cận giáp thứ phát do thiếu vitamin D... không cần theo chế độ ăn kiêng. Với những bệnh nhân còn lại, ngay cả khi không khẳng định được việc tạo sỏi do chế độ ăn, vẫn nên tuân theo những nguyên tắc về dinh dưỡng phù hợp.
Với sỏi oxalat canxi, phụ thuộc canxi
Đây là các sỏi Weddellit (C2), Brushit, Carbapatit (CA). Cần tuân thủ 4 nguyên tắc: uống nhiều, thức ăn cân đối, kiểm soát lượng muối, kiểm soát lượng đạm; kiểm soát không để tiêu thụ quá 900mg canxi/ngày và phải chia nhỏ theo các bữa ăn trong ngày. Cung cấp đầy đủ vitamin D.
Với sỏi oxalat canxi, phụ thuộc oxalat
Đây là loại sỏi hay gặp nhất. Trên thực tế, sỏi này thường gặp ở những người đột nhiên bỏ không uống sữa nữa hoặc những người dùng nước uống có ít canxi: nguồn nước ở vùng núi lửa hoặc dùng nước qua máy lọc. Hoặc ở những người có bệnh tiêu hoá mạn tính (viêm đại trực tràng chảy máu, bệnh viêm hồi tràng đoạn cuối, sau phẫu thuật nối tắt ống tiêu hóa để điều trị béo phì...). Canxi của thức ăn và các sản phẩm oxalat là thành phần chính của loại sỏi này. Do đó, việc cung cấp canxi phải luôn dưới 900mg/ngày và đặc biệt phải được chia đều trong các bữa ăn trong ngày. Canxi cho phép kêlat hóa các oxalat tại ống tiêu hóa, nhờ đó giảm sự hấp thu của ruột, nhờ đó nên canxi làm giảm oxalat trong nước tiểu.
Khuyến cáo: Dùng sữa trở lại và uống loại nước có nhiều canxi ngoài bữa ăn, đồng thời tuân thủ 4 nguyên tắc: uống nhiều, thức ăn cân đối, kiểm soát lượng muối, kiểm soát lượng đạm. Kiểm soát không để tiêu thụ không quá 900mg canxi/ngày và phải chia nhỏ theo các bữa ăn trong ngày. Cung cấp đầy đủ vitamin D. Tiêu thụ vừa phải, theo nhu cầu lượng đạm, tinh bột và mỡ.
Đối với sỏi cystin
Để dự phòng tránh sỏi tái phát, cần: uống thật nhiều nước hàng ngày để pha loãng nước tiểu; kiềm hóa nước tiểu; kiểm soát quá trình sản xuất cystin bằng việc hạn chế lượng thịt tiêu thụ tối thiểu theo nhu cầu hàng ngày và phải chia đều theo các bữa ăn. Trong trường hợp nặng, cần ăn theo đơn của bác sĩ.
BS. Lê Sĩ Trung