Đặc biệt, ở người cao tuổi thường mắc bệnh lý mạn tính nên thường phải sử dụng thuốc lâu dài. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến táo bón ở người cao tuổi.

Một nguyên nhân khác cũng cần phải kể đến là người cao tuổi thường lạm dụng thuốc có chứa chất tannin, thuốc chống trầm cảm, thuốc bao bọc niêm mạc dạ dày có chứa nhôm, lạm dụng một số thuốc có tác dụng nhuận tràng, do dùng nhiều quá không có tác dụng nhuận tràng như mong muốn. Do vậy, tình trang táo bón ở người cao tuổi thường kéo dài và việc điều trị trở nên khó khăn.

Để hạn chế tình trạng táo bón, cần ăn thức ăn có nhiều chất xơ, uống đủ nước, tạo thói quen tập thể dục, vận động hằng ngày, tạo thói quen đi đại tiện vào một giờ nhất định, hỏi ý kiến bác sĩ về loại thuốc đang uống nếu nghi ngờ đó là nguyên nhân gây ra tình trạng táo bón… Nếu các biện pháp này không mang lại hiệu quả mới cần dùng thuốc để điều trị.

Có rất nhiều thuốc nhuận tràng, do vậy cần hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn dùng loại thuốc nào là hợp lý. Có thể kể đến các loại thuốc có tác dụng nhuận tràng như:

Loại thuốc bao gồm sợi thức ăn hoặc chất nhầy lấy từ tảo biển. Các thuốc này có tác dụng làm tăng thể tích phân và ngấm nước, được dùng để trị các chứng táo bón vô căn. Chống chỉ định trong các trường hợp nghi tắc ruột cơ học, loét hành tá tràng, cắt đoạn dạ dày.

Thuốc nhuận tràng và làm mềm phân bao gồm dầu vaselin hoặc paraphin có tác dụng xổ cơ học, nhưng nếu bệnh nhân mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản không dùng thuốc này trước khi đi ngủ để phòng dịch trào ngược vào đường hô hấp.

Các thuốc nhuận tràng thẩm thấu có tác dụng làm tăng áp lực thẩm thấu trong lòng ruột, giúp bài tiết và tống xuất phân ra ngoài. Thuốc chống chỉ định ở bệnh nhân viêm loét đại trực tràng, tắc ruột, ung thư trực tràng, mất nước, suy tim. Các thuốc nhuận tràng kích thích nhu động ruột giúp gia tăng sự tống phân ra ngoài ở đại tràng. Tuy nhiên, thuốc này sẽ mất tác dụng nếu dùng kháng sinh diệt vi khuẩn ở ruột.

Thuốc nhuận tràng tác dụng tại chỗ giúp phóng thích khoảng 50 – 100ml dịch trong lòng trực tràng và gây kích thích phản xạ đại tiện. Ngoài ra còn có thể sử dụng thụt tháo với các chất nhầy hoặc thụt tháo vi lượng, thường hay dùng để chuẩn bị nội soi đại trực tràng hoặc cho các trường hợp táo bón khi nằm lâu để làm mềm phân, tuy nhiên không được dùng kéo dài.

Táo bón là một triệu chứng thông thường nhưng nếu để tình trạng đó kéo dài sẽ dẫn đến nhiều hậu quả như bị trĩ, sa niêm mạc trực tràng… Do vậy, khi gặp hiện tượng này cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn, tìm ra nguyên nhân và điều trị đúng tránh tình trạng lạm dụng thuốc nhuận tràng.

ThS. Bạch Đằng