Quế nhục là một trong 4 vị thuốc quý trong Đông y (sâm, nhung, quế, phụ). Có tác dụng ôn thận tráng dương, ôn trung tán hàn, ôn thông kinh mạch khí huyết. Dùng cho các trường hợp tỳ thận dương hư, sợ lạnh, tay chân lạnh, đau bụng tiêu chảy, liệt dương, di tinh di niệu, thống kinh do hàn thấp, phong hàn thấp tý, khí huyết hư, cơ thể suy nhược, mạch tay chân lạnh, các vết thương phẫu thuật mụn nhọt để lại những chỗ rò dai dẳng... Ngày dùng 2-6g bằng cách nấu, hầm, pha hãm, ngâm sắc. Sau đây là một số món ăn thuốc từ nhục quế.

Cháo thục địa nhục quế: nhục quế (tán bột mịn) 3g, thục địa hoàng 10g, gạo tẻ 100g. Nhục quế, thục địa nấu với gạo tẻ thành dạng cháo loãng. Cháo chín cho thêm 30g rau hẹ tươi và chút bột gia vị. Dùng cho bệnh nhân tiểu đường, di niệu, u xơ tuyến tiền liệt.

Cháo nhục quế đậu đỏ: nhục quế 10g (đập vụn), đậu đỏ nhỏ hạt 30g, gạo tẻ 60g. Quế cho vào túi vải cùng các vị nấu cháo. Ngày ăn 1 lần, đợt dùng 10 ngày. Dùng cho bệnh nhân u xơ tuyến tiền liệt.

Cháo nhục quế rễ hẹ: nhục quế đập giập 2g, gốc rễ hẹ 100g, gạo tẻ 60g. Quế cho vào túi vải. Tất cả nấu cháo. Khi ăn cho thêm đường. Ngày nấu 1 lần, chia ăn sáng và tối (khi ăn để nóng). Đợt dùng 5 - 7 ngày. Dùng cho phụ nữ thể trạng hàn thấp, hư nhược, bế kinh. Cá chép hầm hạt dẻ nhục quế: cá chép 1 con (500g), nhục quế (đập vụn) 5g, hạt dẻ 50g.

Cá chép róc vẩy bỏ ruột; quế cho vào túi vải; hạt dẻ bóc bỏ vỏ. Tất cả cùng hầm chín, thêm gia vị. Chia ăn ngày 2 lần. Đợt dùng 5 - 7 ngày. Dùng cho phụ nữ rối loạn mãn kinh, suy nhược cơ thể, đau đầu chóng mặt, quên lẫn, hồi hộp, tiêu chảy, phù nề, đau lưng di niệu, kinh nguyệt thất thường

Bò kho cam thảo nhục quế: thịt bò 2kg, cam thảo 10g, nhục quế 12g. Thịt bò bóc bỏ màng, thái lát to theo dọc thớ, đem đảo qua trong nước sôi cho chín tái (không còn màu đỏ của thịt) vớt ra để róc nước, thái ngang thớ thành lát mỏng nhỏ. Cho vào nồi nước đang sôi, cho cam thảo và quế, muối, ít ngũ vị hương, gừng lát, ít đường và ít dầu, thêm nước canh thịt bò. Đun nhỏ lửa trong 4 - 6 giờ cho đến khi cạn nước là được, bắc ra lấy bỏ bã thuốc, ăn vào bữa cơm. Dùng cho người cơ thể hư nhược, thiểu dưỡng gây phù

Cháo dâm dương hoắc nhục quế: dâm dương hoắc 30g, nhục quế 10g, gạo tẻ 50- 100g. Dược liệu hãm lấy nước bỏ bã. Dùng nước sắc nấu với gạo thành cháo. Ăn vào buổi sáng và chiều tối khi đói. Dùng cho bệnh nhân suy tuyến giáp trạng, phù niêm dịch.

Gan gà hấp nhục quế: gan gà 1 bộ, bột nhục quế 1g. Gan gà rửa sạch, thái lát; rắc bột quế, trộn đều, đem hầm chín, thêm chút mắm gia vị cho ăn. Dùng cho trẻ em di niệu đái dầm.

Kiêng kỵ: Không dùng cho người âm hư hoả vượng; phụ nữ có thai cần thận trọng. Không dùng nhục quế với xích thạch chi.

TS. Nguyễn Đức Quang